Ιστορία της Λάρισας

Από την αρχαιότητα μέχρι την απελευθέρωση ( 1881 )

 

Λάρισα σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη. Είναι πελασγικό όνομα και σύμφωνα με τη μυθολογία n πόλη κτίστηκε από τον Λάρισο, γιο του Πελασγού πριν από 4.000 χρόνια περίπου. Στη Λάρισα σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ενδείξεις, n κατοίκηση υπήρξε συνεχής από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού, οπότε και πρωτοκατοικείται ο λόφος του Αγ. Αχίλλειου, μέχρι σήμερα. Στον 6ο και 5ο αι. π.X. n Λάρισα αποκτά σαφέστατο προβάδισμα έναντι των άλλων θεσσαλικών πόλεων.
Το ολιγαρχικό πολίτευμα της Λάρισας εκδημοκρατίζεται από το τέλος του 5ου αι. π.X. περίπου. Την 
τελευταία της ακμή n Λάρισα γνωρίζει την εποχή της ρωμαιοκρατίας όταν γίνεται έδρα του νέου κοινού των Θεσσαλών, με ανώτατο άρχοντα το «Στρατηγό». Το 140 π.X. αναγορεύθηκε πόλη Augusta από τον Οκταβιανό Αύγουστο. Οι σωστικές ανασκαφές των τελευταίων ετών έχουν φέρει στο φως τμήματα δρόμων, λουτρά και κατοικίες των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων με ψηφιδωτά δάπεδα.
Τα σημαντικότερα ωστόσο μνημεία της εποχής αυτής αποτελούν τα δύο αρχαία θέατρα: το πρώτο, μνημειακότερο και επιβλητικότερο, στη νότια πλαγιά του λόφου «Φρούριο» και εν μέρει σήμερα ορατό ( ως αποτέλεσμα συστηματικών ανασκαφικών ερευνών που ξεκίνησαν το 1977 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα ), κατασκευάσθηκε στην ελληνιστική εποχή, πιθανότατα στο τέλος του 3ου αι. π.X. στα χρόνια του Βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππου του Ε’ και χρησιμοποιήθηκε για παραστάσεις και άλλα δρώμενα μέχρι το Β’ μισό του 1ου αι. π.X. Τότε κατασκευάσθηκε το δεύτερο μικρότερο αρχαίο θέατρο, το οποίο προοριζόταν για θεατρικές παραστάσεις και άλλες πνευματικές εκδηλώσεις.
Οι λατρείες της Αθηνάς, του Απόλλωνα και του Διός που επικρατούν σε όλη τη διάρκεια των
ιστορικών χρόνων, μαρτυρούνται και στη Λάρισα ( ναοί Αθηνάς Πολιάδος, Κερδώου Απόλλωνα και Ελευθερίου Διός ), χωρίς όμως να έχουν σωθεί οι ίδιοι οι ναοί στην πόλη. Όσον αφορά τη διάδοση του Χριστιανισμού στη Λάρισα, μεγάλη θεωρήθηκε n συμβολή του Αγίου Αχίλλειου, ίσως του πρώτου επισκόπου της, για τον οποίο αναφέρεται ότι συμμετείχε στην Α ‘ Οικουμενική Σύνοδο ( 325 ) και υπήρξε χορηγός αρκετών κοινωφελών ιδρυμάτων στη πόλη, ενώ επιμελήθηκε ο ίδιος τον τάφο του στο λόφο του φρουρίου. Στην περιοχή αυτή ανασκάφηκε τα τελευταία χρόνια σημαντική παλαιοχριστιανική βασιλική του 60υ αιώνα. Aλλη μια μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική έχει ανασκαφεί στο εμπορικό κέντρο της πόλης. Η επισκοπή της Λάρισας από πολύ νωρίς ανυψώθηκε σε μητρόπολη, με υποτελείς όλες τις επισκοπές της Θεσσαλίας.
Η Θεσσαλία απειλείται σοβαρά από τις αλλεπάλληλες επιδρομές των Βουλγάρων, οι οποίες κορυφώνονται τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 10ου αι. μ.Χ. με την κατάληψη της Λάρισας το 982 από τον τσάρο Σαμουήλ. Τον ίδιο καιρό μεταφέρθηκαν και τα λείψανα του Αγίου Αχίλλειου από τη Λάρισα στην Πρέσπα, όπου κτίσθηκε ναός προς τιμήν του αγίου. Η διείσδυση των Οθωμανών Τούρκων στη Θεσσαλία άρχισε το 1392/93, όταν υπό τον Εβρενός μπέη νίκησαν τις ελληνικές δυνάμεις στα Τέμπη και κατέλαβαν τη Λάρισα και τα Φάρσαλα.
Η Λάρισα ονομάζεται πλέον Γενί Σεχίρ ( νέα πόλη ). Ενδεικτική των συνθηκών κάτω από τις οποίες ζούσε n κοινωνία των Χριστιανών της Λάρισας είναι n δεκαπενταετής αγωνιώδης προσπάθεια επανοικοδόμησης του ναού του Αγίου Αχιλλείου, μετά την πυρπόλησή του και την κατεδάφισή του στις 12 lουλίου του 1769 από τους φανατικούς μουσουλμάνους. Η προσπάθεια άρχισε το έτος 1779 και ευοδώθηκε, μετά από δεκαπέντε έτη, αφού προηγήθηκαν βαρύτατα έξοδα, με το ξαναχτίσιμό του στις ημέρες του Μητροπολίτη Διονυσίου του Καλλιάρχη ( 1794 ). Η εξέγερση του 1877 – 1878 ήταν n ευρύτερη από τις προηγούμενες στο θεσσαλικό χώρο. Στις 31 Αυγούστου 1881, n Λάρισα υποδέχτηκε θριαμβευτικά τον Ελληνικό στρατό. Το 1890 n πόλη έχει 13.600 κατοίκους. Με την εκπνοή του αιώνα, ο Σιδηρόδρομος περνά από τη Λάρισα.

Ένας αιώνας ελεύθερης Λάρισας

Ίσως n σημαντικότερη χρονική περίοδος της πόλης, καθώς νέες εξελίξεις θέτουν τις βάσεις ώστε n πόλη να προσαρμοστεί στις ανάγκες που δημιουργούνται με την έλευση του νέου αιώνα, που φέρνει μαζί του το σπέρμα της Βιομηχανικής επανάστασης. Το 1910 οι Λαρισαίοι αγρότες πρωτοστατούν στη μεγάλη αγροτική εξέγερση και σύγκρουση με τους τσιφλικάδες. Ο πληθυσμός της πόλης αυτήν την περίοδο ανέρχεται στους 30.000 κατοίκους. Το 1911 καθιερώνονται οι πρώτοι πανελλήνιοι ιππικοί αγώνες και οργανώνονται οι πρώτοι γυμναστικοί και ποδηλατικοί αγώνες. Το 1913-15 ηλεκτροφωτίζεται το κέντρο της πόλης. Αποφασίζεται n δημιουργία της πρώτης Δημοτικής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και της Δημοτικής Αστυνομίας, ιδρύεται το Εργατικό Κέντρο, n Γεωργική Σχολή που συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της γεωργίας στον κάμπο της περιοχής. Καθιερώνεται n αργία της Κυριακής, δημιουργείται ο » Παράδεισος » ο πρώτος κινηματογράφος.
Τn δεκαετία του 1920 εγκαθίστανται χιλιάδες πρόσφυγες από τον Πόντο και δημιουργούνται οι πρώτες προσφυγικές παραγκογειτονιές. Οι μεγάλες λαϊκές και το παραδοσιακό παζάρι γίνονταν στην περιοχή του Αλκαζάρ, δίπλα από το ποτάμι. Κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου n Λάρισα οργανώνεται και μεταμορφώνεται σε νέα πόλη, με δρόμους, σχολεία, δύο μεγάλες κεντρικές πλατείες και ωραία νεοκλασικά κτίρια.
Το 1930 εγκαινιάζεται ο Υδατόπυργος και από το 1931 n πόλη υδροδοτείται από τον Πηνειό ποταμό. Μέχρι το 1935 ιδρύονται το Δημοτικό Ωδείο, n Δημοτική Βιβλιοθήκη, το Μουσείο, ο Μουσικός Σύλλογος και n Επιτροπή Τουρισμού.
Κατά τη διάρκεια του Β ‘ Παγκόσμιου Πολέμου n πόλη σαν στρατιωτικό και συγκοινωνιακό κέντρο ήταν στην πρώτη γραμμή των γεγονότων. Μαζί με τις αεροπορικές επιδρομές και το μεγάλο σεισμό του 1941 n προπολεμική Λάρισα καταστρέφεται. Με την απελευθέρωση αρχίζει n νεότερη ιστορία της πόλης. Τα εξωραϊστικά έργα, τα νέα κτίρια αλλάζουν την όψη της. Η παλιά Λάρισα αρχίζει να χάνεται σιγά-σιγά.

Πηγή: Wordpress.com